Compleet en relatief ongeschonden Romeins heiligdom ontdekt in Herwen

In Herwen-Hemeling (gemeente Zevenaar) hebben archeologen een opzienbarende vondst gedaan. Een compleet en relatief ongeschonden Romeins heiligdom vlakbij UNESCO Werelderfgoed Romeinse Limes.

Dat laat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed weten. Op deze plek hebben meerdere tempels gestaan. Er zijn resten van godenbeelden, reliëfs en beschilderd pleisterwerk gevonden. Bijzonder is de vondst van meerdere complete votiefstenen of wijaltaren, gewijd aan verschillende goden en godinnen. Dit is voor Nederland, maar ook internationaal, zeer uitzonderlijk. Vanaf 24 juni zijn verschillende topstukken uit de vindplaats te zien in Museum Het Valkhof in Nijmegen.

Goden en hun tempels

In Herwen-Hemeling hebben de Romeinse soldaten vanaf de 1e eeuw tot de 4e eeuw gebeden tot hun goden. De plek was bijzonder: bij de splitsing van de Rijn en de Waal lag al een verhoging in het landschap, die kunstmatig nog iets hoger is gemaakt. Bovenop dit heuveltje stonden twee, en misschien nog meer, tempels. Een daarvan was een Gallo-Romeinse omgangstempel met kleurig beschilderde muren en een pannendak. Een paar meter verderop stond nog een tempeltje, ook met fraai beschilderde muren. Bijzonder zijn de resten van enkele tientallen votiefstenen (kleine altaren) die zijn geplaatst door hooggeplaatste soldaten om een bepaalde gelofte in te lossen. De stenen zijn gewijd aan Hercules Magusanus, Jupiter-Serapis en Mercurius. Een grote stenen put had mogelijk ook een bijzondere functie: een stenen trap leidde naar beneden, het water in. Rondom de tempels brandden af en toe flinke offervuren, waarvan de haardkuilen zijn teruggevonden.

Kleiwinning

Vrijwilligers van de Vereniging van Vrijwilligers in de archeologie (AWN) deden eind 2021 de eerste vondsten. Deze zijn meteen gemeld bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Na de vondst is de kleiwinning rondom de vindplaats gestopt en elders op het terrein voortgezet. De RCE heeft een eerste inspectie gedaan, waarna archeologisch bureau RAAP begin 2022 in opdracht van Provincie Gelderland een nader onderzoek heeft uitgevoerd.